Iran een nieuwe partner in de Chinees-Russische alliantie tegen het Westen

            Dushanbe, hoofdstad van Tadzjikistan, 2021. De lidstaten van de SCO (Shanghai Cooperation Organisation) hebben het lidmaatschap van Iran aanvaard[1]. Als negende lidstaat van de militaire organisatie, die niet alleen Rusland en China omvat, maar ook India, Pakistan en de landen van Centraal-Azië (met uitzondering van Turkmenistan en Afghanistan), versterkt Iran zijn positie en die van de Chinees-Russische alliantie in het Midden-Oosten[2]. Bovendien is Iran een van de doorvoerlanden van de nieuwe Zijderoutes, die China via Centraal-Azië, Rusland en het Midden-Oosten met Europa verbinden[3]. Ten tweede heeft Iran onlangs deelgenomen aan verscheidene marine-oefeningen in de Indische Oceaan met Rusland en China[4].

            De huidige westerse sancties tegen Iran hebben de betrekkingen van Teheran met Azië versterkt, ten nadele van de Europese landen die nog steeds trachten betrekkingen met Iran te onderhouden[5]. In tegenstelling tot de Verenigde Staten en Canada hebben de Europese landen nog steeds diplomatieke missies in Teheran en hebben zij hun handelsbetrekkingen niet volledig verbroken, ondanks het extraterritoriale karakter van de VS-sancties[6]. De recente instelling van het INSTEX-mechanisme door Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië is hiervan het bewijs[7]. Verscheidene Europese landen, waaronder de Benelux, Scandinavië en Finland, sloten zich later bij het mechanisme aan[8].

            Rusland, China en Iran hebben echter hun partnerschappen uitgebreid, niet alleen militair maar ook economisch[9]. Het lidmaatschap van de SCO biedt Iran namelijk ook toegang tot de markten van andere aangesloten landen en de mogelijkheid zijn energiepositie in Azië te handhaven[10]. De SCO-landen vertegenwoordigen "niet minder dan 50 % van de wereldbevolking en meer dan 20 % van het BBP van de wereld".[11]. Zoals de economische partnerschappen met China[12]Iran heeft reeds een vrijhandelsverdrag ondertekend met de Euraziatische Economische Unie, die bestaat uit Rusland, Belarus en Kazachstan, alsook Armenië en Kirgizstan[13]. Volgens de statistieken blijft China de grootste handelspartner van Iran (24,8% van de totale handel voor het jaar 2019-2020)[14]. Wat de handel tussen Iran en de vijf landen van de Euraziatische Economische Unie (EEU) betreft, hebben de Iraanse autoriteiten in de eerste zeven maanden van het jaar 2020 een toename met 14% geconstateerd, met een totaal volume van ten minste 7 miljoen ton en een totale waarde van ongeveer 2,5 miljard dollar[15].

            Ondanks de Amerikaanse en Europese sancties is de Iraanse olie-export niet stopgezet en zijn de inspanningen van de Arabische Golfstaten (Saudi-Arabië) om de gevolgen van de westerse sancties op de olie-import in bepaalde landen te compenseren door de olieproductie op te voeren, op tal van beperkingen en hindernissen gestuit, zoals de gevolgen van het Jemenitische conflict voor de veiligheid van de olie-infrastructuur (sabotage, drone-aanvallen)[16]. Zelfs Qatar had zijn betrekkingen met Iran tijdens het embargo 2017-2021 gehandhaafd om energie- en strategische redenen (met Iran gedeelde gasvelden in de Golf, grenzen met Arabische buurlanden gesloten)[17].

            Ten slotte zien Rusland en China, als reactie op de Amerikaanse militaire inzet in Azië en Europa, Iran als een nieuwe partner om een invloedssfeer te behouden tegenover hun westerse rivalen (Verenigde Staten, NAVO,...), maar ook om hun gemeenschappelijke bondgenoten te beschermen (het geval van Syrië)[18]. Het lidmaatschap van Iran van de SCO is slechts een bevestiging van een bondgenootschap tussen Rusland, China en Iran, dat zich militair en economisch zal opdringen aan het Westen, niet alleen in de Golf, maar ook in de Indische Oceaan, de Chinese Zee en zelfs in Europa.

2021 Alle rechten voorbehouden door BRAUN