China rukt op in Afghanistan

            Augustus 2021. De regering-Biden tekent het einde van de Amerikaanse interventie in Afghanistan, na twintig jaar aanwezigheid in het land, dat sinds de invasie van de Sovjet-Unie (1979) oorlog na oorlog te verduren heeft gehad[1]. In reactie op deze terugtrekking mobiliseren vele regionale actoren zich om de stabiliteit te verzekeren van de staat die onlangs in handen van de Taliban is gevallen[2]. Afgezien van Rusland, Turkije en Qatar om geostrategische redenen (migratiecrisis, stabiliteit van de buurlanden, nationale belangen), zijn de landen die het meest betrokken zijn bij de Afghaanse crisis de buurlanden van Afghanistan, Iran, Pakistan, de Centraal-Aziatische landen en China.[3].

            buurland van Afghanistan, dat een gemeenschappelijke grens van 76 km deelt en sinds 1955 diplomatiek aanwezig is in het land[4]China blijft zich meer dan ooit inzetten voor investeringen in zijn buurlanden in het algemeen, en had zijn pionnen reeds vooruitgeschoven aan de poorten van Afghanistan, met name via de zijderoute (economie, infrastructuur) en politieke en militaire allianties (Iran, Centraal-Aziatische landen)[5]. Ondanks de instabiliteit wordt Afghanistan niet verwaarloosd en blijft het een begeerlijk land voor de Chinese regering[6]. Diplomatieke inspanningen en nieuwe investeringspogingen illustreren dit zeer goed[7].

            In de zomer van 2021 hebben in China, meer bepaald in Peking en Tianjin, talrijke ontmoetingen plaatsgevonden tussen Afghaanse, Taliban- en Chinese vertegenwoordigers om de voortzetting van de Chinese aanwezigheid in Afghanistan en de veiligheidsverbintenissen van de Taliban te verzekeren, en wel om diverse redenen[8].

            Ten eerste ligt Afghanistan dicht bij de Chinese provincie Xinjiang, die een moslimmeerderheid heeft (Oeigoeren) en wordt geteisterd door zowel separatisme als islamitisch terrorisme (anti-Chinese aanslagen)[9].

            Ten tweede beschikt Afghanistan over belangrijke natuurlijke hulpbronnen (zeldzame aardmetalen, lithium), die van vitaal belang zijn voor zowel de Chinese industrie als voor de Taliban, die op zoek zijn naar economische steun[10].

            Ten slotte streeft China ernaar de territoriale integriteit van het land en de stabiliteit te waarborgen van de landen waarmee het belangrijke energie- en infrastructuurcontracten heeft gesloten, zoals Pakistan[11].

            Uit de toespraken van Chinese ambtenaren, waaronder de chef (Wang Yi) en de diplomatieke woordvoerders en de ambassadeur in Kabul (de heer Cong Peiwu), blijkt dat de regering in Peking haar positie in Afghanistan verdedigt in een veiligheids- en economisch discours, en in een context van geografische nabijheid[12]. China wil Afghanistan graag binnen zijn invloedssfeer houden.