Marokko-Algerije: een nieuwe regionale wapenwedloop

            Sinds de erkenning van de Marokkaanse status van de Westelijke Sahara, in ruil voor het herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen Marokko en Israël, hebben de officiële media opnieuw aandacht besteed aan een oude regionale rivaliteit: die tussen Marokko en Algerije[1].

            De annexatie van de Westelijke Sahara door Marokko na het vertrek van de Spanjaarden in 1975 leidde tot de oprichting van het Polisario-front (Spaanse afkorting van Volksfront voor de Bevrijding van Saguia el-Hamra en Rio de Oro), dat de onafhankelijkheid eiste van deze voormalige Spaanse kolonie[2]. Algerije had echter de Arabische Democratische Republiek Sahara (SADR) erkend, hetgeen van 1976 tot 1988 tot een diplomatieke breuk met het Marokkaanse buurland had geleid.[3]. In dezelfde periode, van 1975 tot 1991, brak een oorlog uit tussen Marokko en het door Algerije gesteunde Polisario-front. Het eindigde met een staakt-het-vuren[4].

            De rivaliteit tussen Algerije en Marokko is echter nooit verdwenen en hun contacten blijven tegenwoordig over het algemeen beperkt[5]. Eerst zijn de landgrenzen sinds 1994 gesloten, vervolgens is sinds eind augustus 2021 het Algerijnse luchtruim gesloten voor Marokkaanse vliegtuigen, en sinds september 2021 zijn de diplomatieke betrekkingen verbroken[6]. Bovendien heeft Algerije, in tegenstelling tot Marokko, nooit betrekkingen met Israël aangeknoopt en blijft het een van de meest gemobiliseerde staten in de wereld voor de Palestijnse zaak[7].

                Ten tweede biedt de regering in Algiers nog steeds onderdak aan de Saharaanse vluchtelingenkampen in de stad Tindouf, evenals aan het hoofdkwartier van het Polisario-front[8]. In november 2020 leidde de opzegging van het staakt-het-vuren door het Polisario-front tot een heropleving van de spanningen in de regio: vuurgevechten tussen Saharawi en Marokkaanse strijdkrachten en drone-aanvallen die leidden tot de dood van drie Algerijnse chauffeurs[9].

            Achter de Algerijns-Marokkaanse spanningen gaat echter een belangrijke politieke en militaire strijd om invloed schuil[10]. Traditioneel wordt Marokko, als "belangrijke niet-NAVO-bondgenoot" (sinds 2004), hoofdzakelijk bevoorraad met westerse wapens (Frankrijk, VS), terwijl Algerije militair wordt bevoorraad door Rusland en China[11]. Wat tanks betreft, beschikt Algerije over 1.300 à 2.000 moderne tanks van het type T72 M1M of AG en T-90SA, terwijl Marokko 700 tanks heeft en met de oplevering van het Abrams tankcontract ongeveer 1.000 tanks zal bereiken.^[12].

           Wat de luchtcapaciteiten betreft, zal Algerije naar verwachting de eerste klant worden voor de nieuwe Russische Sukhoi 57 gevechtsvliegtuigen "die nog nooit eerder voor de export zijn verkocht".[13]. Marokko beschikt over 73 lichte jachtbommenwerpers, waarvan de 23 recentelijk aangeschafte F16's de meest recente zijn. Algerije beschikt van zijn kant over een moderne vloot van 58 Sukhoi 30 MKA multi-role gevechtsvliegtuigen, ongeveer 15 MiG29S en ongeveer 40 Su24 bommenwerpers.[14]. Wat tenslotte het grond-luchtverdedigingssysteem betreft, beschikt Marokko over Amerikaanse Patriot-systemen, terwijl Algerije met het S-300-systeem over het Russische equivalent beschikt[15].

            Meer dan ooit nemen de militaire uitgaven in beide landen van jaar tot jaar toe. In 2018 alleen al waren zij goed voor 61 % van de wapeninvoer in Afrika[16].

           Volgens statistische gegevens van het Internationaal Instituut voor Vredesonderzoek van Stockholm (SIPRI) heeft Algerije in 2019 meer dan 10,33 miljard dollar (in 2020 9,7 miljard dollar) uitgegeven aan wapenaankopen[17]. Volgens het SIPRI is dat het land dat in Afrika het meest uitgeeft (meer dan een kwart van de Afrikaanse uitgaven), gevolgd door Marokko met 3,76 miljard dollar (4,8 in 2020)[18]. 

           In Marokko voorziet de ontwerp-financieringswet voor 2022 in een historische stijging van de militaire begroting, die hoofdzakelijk bestemd is voor de aankoop van wapens en de versterking van het personeel van de Marokkaanse strijdkrachten, en die zou moeten stijgen van 4,295 miljard euro in 2021 tot 4,8 miljard euro in 2022[19]. Het Algerijnse ministerie van Landsverdediging krijgt een totale begroting van 1.300 miljard dinar, of 9,5 miljard dollar (8,35 miljard euro)[20]. In vergelijking met voorgaande jaren heeft Algerije zijn militaire begroting verhoogd met bijna 80 miljard dinar, het equivalent van 590 miljoen dollar (ongeveer 519 miljoen euro)[21]. 

            Marokko en Algerije houden vast aan de traditie van massale investeringen op militair gebied, met het oog op een leidende positie, niet alleen in de Maghreb, maar ook in Afrika.

2021 Alle rechten voorbehouden door BRAUN